Bề mặt lưỡi và khoang miệng trẻ rất nhiều vi sinh vật sẽ gây mùi hôi, nếu miệng trẻ không được sạch sẽ và bị bao vây bởi tưa lưỡi làm cho trẻ không cảm nhận được hương vị một cách tốt nhất và sinh ra chán ăn. Vì vậy cần phải giữ khoang miệng sạch để giúp trẻ cảm nhận được hương vị tốt và đặc biệt là mát xa lợi, tốt cho quá trình trẻ mọc răng sau này.
Lưỡi trẻ bị trắng có thể chỉ là do ít được vệ sinh, nhưng cũng không hiếm những trường hợp bé bị nhiễm nấm ở lưỡi và những nơi khác trong khoang miệng. Mẹ nên phân biệt rõ hai dạng bợn trắng ở lưỡi để biết khi nào bé bị nấm và đưa ra cách xử lý thích hợp nhất
Ảnh :Vaccine Service
- Khái niệm
Cặn sữa: Là các chấm nhỏ mầu trắng dễ bong và trôi theo nước hoặc trẻ nuốt nước bọt, không gây đau. Thường xuất hiện sau khi trẻ ăn sữa xong
Nấm lưỡi (Hay còn gọi là tưa miệng): Là những màng giả màu trắng ở niêm mạc miệng, đặc biệt là mặt trên của lưỡi. Những màng giả này phát triển nhanh và ăn sâu vào niêm mạc lưỡi, vòm họng, khó bóc và bóc đi dễ chảy máu, đau rát.
- Nguyên nhân gây tưa lưỡi
- Do lưỡi bé không được vệ sinh thường xuyên: Nấm candida albicans sống
ký sinh trong miệng, khi gặp điều kiện thuận lợi trở thành tác nhân gây bệnh
- Trẻ nhỏ dễ bị tưa do bài tiết ít nước bọt và niêm mạc
miệng ở môi trường toan, PH thấp
- Bệnh lây truyền từ dụng cụ cho trẻ ăn: chén, cốc, chai sữa nhất là đầu vú
cao su không sạch.
- Bé phải dùng kháng sinh
- Lây qua đường sinh dục của mẹ bị nấm trong lúc đẻ.
- Triệu chứng
- Biểu hiện bệnh bắt đầu là những chấm trắng nhỏ xuất hiện ở phía trên đầu lưỡi, sau đó lan rộng thành mảng trắng trên mặt lưỡi.
- Trẻ biếng ăn, khó bú, bỏ bú và quấy khóc.
- Nếu nấm mọc dày có thể lan vào đường thở gây viêm phổi, nấm phổi, lan xuống dạ dày gây tiêu chảy rất nguy hiểm.
- Điều trị
Tùy theo mức độ tưa lưỡi
- Nhẹ: có thể dùng nước muối để súc miệng hằng ngày hoặc dung dịch iod povidin 1% để súc miệng hoặc dùng gạc mềm tẩm dung dịch đó lau miệng và lưỡi cho bé
- Nặng: Dùng thuốc có dạng nước hoặc dạng kem có chứa hoạt chất chống nấm như
- Các loại thuốc phổ biến Mycostatin/ Nilstat/ Nystatin: Đây là thuốc kháng nấm tác dụng rất tốt thường dùng khi bị nấm lưỡi. Nystatin hầu như không độc ở tất cả các lứa tuổi, kể cả trẻ nhỏ suy yếu và ngay cả khi dùng kéo dài vì thuốc không đi vào máu.
- Miconazole/ Daktar: một thuốc imidazol tổng hợp có tác dụng chống nhiều loại nấm, trong đó có Candida albicans.
- Xử trí
- Rửa tay.
- Để trẻ nằm cố định hoặc bế trẻ.
- Dùng miếng gạc mềm quấn quanh đầu ngón trỏ một lượt hoặc đeo miếng gạc tưa lưỡi dạng ống vô trùng bán sẵn.
- Nhúng dung dịch Nystatin 500.000đv.
- Chạm nhẹ vào môi dưới của trẻ để trẻ mở miệng, đưa nhẹ ngón tay chỏ vào mặt trên của lưỡi và lau từ trong lưỡi kéo ra ngoài, bỏ miếng gạc đó đi và lặp lại lần 2 nếu trẻ có nhiều mảng tưa bám (không để mảng tưa rơi vào miệng trẻ, không đưa ngón tay quá sâu vào họng của trẻ gây kích thích nôn trớ).
- Dùng miếng gạc khác lau mặt trong 2 bên má, trên vòm miệng và cuối cùng là phần nướu của trẻ.
- Đánh tưa bằng dung dịch chứa hoạt chất chống nấm 4 lần/ ngày
- Sử dụng thuốc liên tục đến khi các nốt tưa lưỡi hết hẳn, sau đó tiếp tục đánh tưa thêm 2 ngày.
Chú ý: đánh tưa cho trẻ trước bữa ăn của trẻ 30 phút
- Phòng bệnh
- Vệ sinh khoang miệng và lưỡi của trẻ đúng cách. Thường dùng nước lọc
để cho trẻ uống cho sạch khoang miệng và lưỡi ngay sau khi ăn. Có thể dùng dung dịch nước muối sinh lý 0,9% để súc miệng cho trẻ.
- Với trẻ sơ sinh, cần dùng gạc mềm, sạch thấm nước muối sinh lý để lau
lưỡi cho bé. Với trẻ lớn, cần hướng dẫn trẻ cách đánh răng và súc miệng sau mỗi khi ăn. Không cho ăn vặt, ăn bánh kẹo nước ngọt vào buổi tối để tránh tạo điều kiện cho nấm lưỡi phát triển.
- Đảm bảo vệ sinh: vệ sinh dụng cụ cho trẻ ăn, khăn ăn, vệ sinh vú mẹ trước
sau khi cho trẻ bú bằng khăn ấm